De drie succesfactoren
Leestijd: 7-13 min
Inhoudsopgave
Drie succesfactoren
Er zijn drie algemene succesfactoren die de effectiviteit bepalen van wat we doen:
- De kwaliteit van de relatie (echtheid)
- Een gezamenlijk doel en positieve verwachtingen (eigenaarschap)
- Logische vervolgstappen: de logica van de interventie moet aansluiten bij de logica van de cliënt zelf (SLIM)
De eerste twee factoren zijn common factors: wat het probleem ook is, wie je ook voor je hebt, een echt en levendig gesprek en een gezamenlijk doel zijn altijd belangrijk. Het zijn elementen die – als het goed is – in bijna elke methodiek terugkomen. Met een sociaal wenselijk gesprek komen we niet ver. En als de cliënt zelf er niet in gelooft, is de kans dat het gaat werken erg klein. De kwaliteit van de relatie gaat niet alleen over elkaar aardig vinden, maar vooral ook over doelgerichtheid: hebben we een helder doel en bereiken we ook iets? Een goed gesprek is niet per se een fijn gesprek. Succesvolle common factors zijn, in volgorde van belangrijkheid:
- overeenstemming over het doel van de begeleiding of samenwerking
- empathie
- samen een team vormen (alliantie)
- positieve bekrachtiging
- oprechtheid
- positieve verwachtingen – het placebo effect is één van de krachtigste geneesmiddelen tegen bijna alle kwalen.
De derde succesfactor zijn logische vervolgstappen: het SLIM model. Want wat gaan we doen nadat we een goed gesprek gehad hebben? Welke weg naar Rome gaan we nemen?
Slim methodisch handelen
Methodisch handelen wordt vaak gezien als het in kaart brengen van de situatie, een doel bepalen plus wat er allemaal moet gebeuren om dat doel te bereiken. Dat is de zakelijke benadering. Wat SLIM hieraan toevoegt is de mens-benadering: we zijn eerst geïnteresseerd in wie het probleem heeft, dan pas in wat het probleem precies is.
Afhankelijk van hoe iemand zichzelf ziet en naar de situatie kijkt, hebben we een ander zakelijk gesprek over de situatie. Als iemand een kans nodig heeft, zijn we vooral op zoek naar een zoekprofiel. Als iemand iets wil leren, zijn we op zoek naar een leer-context en een leerdoel (in welke situatie kun je iemand een competentie leren?). Als de problemen iemand boven het hoofd gegroeid zijn, brengen we de situatie op verschillende leefgebieden in kaart en prioriteren we wat als eerste aangepakt moet worden. Als iemand andere plannen met zijn leven heeft, gaan we werken aan een ondernemingsplan voor diens leven.
Eerst de mens, dan de situatie. Standaard de situatie op verschillende leefgebieden uitvragen, slaat in veel gevallen de plank mis. Want daarmee behandel je de ander eigenlijk meteen als iemand die overvraagd wordt en geen overzicht meer heeft.
Een methodisch raamwerk
De drie succesfactoren vormen samen een methodisch raamwerk. Dat kun je gebruiken om te reflecteren op wat er gebeurt in een gesprek of een traject. Je kunt het ook gebruiken om een gesprek of traject te structureren.
Als er iets niet goed gaat in een gesprek, zie je dat meestal aan fight, flight, freeze reacties: er is weerstand, iemand haakt letterlijk of figuurlijk af, verstart, er is een herhaling van zetten en we komen niet verder. Die reacties zijn vaak subtiel, en kunnen verhuld worden door sociaal wenselijk gedrag. Je moet vaak moeite doen om erachter te komen wat er aan de hand is. Het kan in principe aan drie dingen liggen – in die volgorde:
Aan de hand van het methodische raamwerk kun je een gesprek structureren:
- Echtheid: eerst de voorwaarden creëren voor samenwerking: het doel en wederzijdse verwachtingen afstemmen;
- Gezamenlijk doel: de ander leren kennen en in diens logica de situatie in kaart brengen, je eigen visie en plan duidelijk maken en tot een gezamenlijk plan komen: jouw toekomstplan + mijn begeleidingsplan = ons gezamenlijke plan
- Logische vervolgstappen zetten om kansen te creëren, iemand iets te leren, iemand in rustiger vaarwater te brengen, te ondernemen met dromen en talenten.
